Extrinsieke incentive bias is een lekker ingewikkelde term voor iets wat eigenlijk heel simpel is. Het betekent dat we geneigd zijn om te denken dat anderen vooral werken voor dingen als geld of een diploma, terwijl we zelf geloven dat we gedreven worden door nobelere zaken, zoals persoonlijke groei of uitdaging. Dit werd voor het eerst beschreven door managementgoeroe Chip Heath, die in 1999 al zag dat we anderen vaak zien als hongerige geldwolven, terwijl we onszelf graag voorstellen als de altruïstische helden van de werkvloer. Iedereen om je heen doet vurig alsof ze gedreven worden door 'persoonlijke groei' en 'het verschil maken'. Maar zodra de baas met een bonus zwaait, zie je ogen glinsteren als disco ballen op een zaterdagavond. Deze ontdekking is precies het tegenovergestelde van de fundamentele attributiefout, waar we anderen' gedrag toeschrijven aan hun karakter, maar bij onszelf de omstandigheden de schuld geven.

Waar deze bias voorkomt

Dus daar zit je dan, met je stagiair. Je denkt waarschijnlijk: die komt hier alleen om dat diploma binnen te harken en bij het maken van dat afstudeeronderzoek vooral de ctrl-c ctrl-v methodiek te hanteren. Zo snel mogelijk afvinken, wegwezen, klaar. Maar nee, surprise surprise: veel stagiairs willen eigenlijk echt iets leren. Ze zijn niet alleen maar bezig met dat vinkje op hun cv, ze willen ook met een tas vol nieuwe kennis en vaardigheden naar huis.

Individuele effecten

Het gevaar van die verkeerde aannames? Als je als begeleider denkt dat je stagiair alleen voor dat diploma komt, geef je haar misschien niet de begeleiding of uitdaging die ze eigenlijk nodig heeft. Zonde, want vaak willen ze veel meer leren dan je denkt. En andersom geldt het trouwens ook: stagiairs denken soms dat oudere collega’s niets meer willen leren, terwijl zij juist barsten van de energie om nieuwe dingen aan te pakken of ook écht nieuwsgierig zijn naar de inzichten van jonge nieuwkomers. Zo mis je elkaar, terwijl je juist zoveel van elkaar kunt leren.

Systemische effecten

Als je team vast blijft hangen in die misverstanden, gaat dat effect hebben op de hele samenwerking. Denk aan die stagiair die je minder uitdagende opdrachten geeft, omdat je ervan uitgaat dat ze toch alleen maar komt voor de studiepunten. Maar ja, als je haar geen kans geeft om echt iets te leren, voelt ze zich snel onderbenut en dat is voor niemand leuk. Aan de andere kant denken stagiairs soms dat oudere collega’s ‘alleen voor het geld’ werken, en missen ze daardoor de kans om van hun ervaring te profiteren. Zonde, toch?

Waarom het gebeurt

Het is zo makkelijk om te denken dat anderen gedreven worden door simpele dingen. Dat stagiairs er alleen voor dat papiertje zijn, dat oudere collega’s vooral voor het salaris blijven. Lekker overzichtelijk. Maar de realiteit is vaak veel genuanceerder (lees: ingewikkelder). Door die versimpelde aannames missen we wat iemand écht drijft, en daar kun je als team niet optimaal op inspelen.

Waarom het belangrijk is

Als je weet wat stagiairs echt willen, kun je veel effectiever begeleiden. Een stagiair die echt wil leren, heeft veel meer aan jouw begeleiding dan je misschien denkt. En als stagiairs ontdekken dat hun oudere collega’s niet vastgeroest zitten, maar juist graag nieuwe uitdagingen aangaan, ontstaat er een veel betere samenwerking. Dus hup, ga dieper dan die oppervlakkige aannames en ontdek wat er écht speelt!

Hoe je het kunt vermijden

Heel simpel: vraag het gewoon. Vraag je stagiair wat ze wil leren en speel daarop in. En voor de stagiairs: praat eens met die oudere collega’s. Je zult verbaasd staan over hoe gemotiveerd en leergierig ze nog steeds zijn.

3 Gouden tips

1. Vraag door: Ga er niet vanuit dat je stagiair er alleen voor het diploma is. Vraag wat ze écht wil leren en zorg dat je begeleiding daarop aansluit. Wedden dat ze meer wil dan je dacht?

2. Stimuleer gesprekken tussen generaties: Moedig stagiairs aan om te praten met oudere collega’s. Ze kunnen veel van elkaar leren, en je zult zien dat hun drijfveren helemaal niet zo verschillend zijn als je denkt.

3. Reflecteer regelmatig: Check jezelf! Waarom denk je dat een stagiair alleen voor het diploma komt? Door je eigen aannames kritisch te bekijken, maak je de stage-ervaring voor iedereen beter en waardevoller.