Vergoeding💶

Stagevergoedingen zijn een belangrijk thema geworden binnen het Nederlandse en Europese arbeidsklimaat. De stijgende druk vanuit studenten, overheden, en arbeidsmarktomstandigheden dwingt werkgevers tot een heroverweging van hun stagebeleid. Terwijl Europese instellingen duidelijke standaarden hebben gesteld, blijft de praktijk in Nederland sterk afhankelijk van sectorale verschillen. In dit artikel kijk ik naar de verschillen bij stagevergoedingen in Europa en in Nederland . Ook betoog ik dat stagevergoedingen een slim strategisch middel zullen zijn in 2025. Ik doe dit met inzichten uit Europese regelgeving, onderzoek van Magnet.me, Careerwise, CNV, en beleidsvoorbeelden van de Rijksoverheid.

1. De Europese context:

De Harde Cijfers

De realiteit is confronterend. Terwijl internationaal opererende techgiganten als Roblox hun stagiairs maandelijks meer dan $10.000 betalen, leven veel Europese stagiairs van een minimaal budget of helemaal zonder vergoeding.

Het Ramennoodles-Effect

Er is inmiddels zelfs een term voor. Steeds meer stagiairs in Europa leven noodgedwongen van de goedkoopste supermarktnoedels; een situatie die daarom het “Ramen noodles effect” is genoemd. En dit terwijl de basale levenskosten blijven stijgen. Gevolg? Talent gaat verloren omdat niet iedereen het zich kan veroorloven om zonder vergoeding te werken. "Je kunt niet leven van exposure," zegt het European Youth Forum terecht.

Dat blijkt ook uit de cijfers.

De gemiddelde kosten in Europa voor een student om een stage te kunnen lopen zijn gemiddeld gezien hoog zo blijkt onderzoek dat zij deden: "De Kosten van Onbetaalde Stages: Onderzoek naar financiële, sociale en mentale kosten van onbetaalde stages in Europa."

Het onderzoek, gebaseerd op 345 respondenten en een analyse van de kosten van levensonderhoud in alle 27 EU-landen, toont aan dat onbetaalde stages jongeren meer dan €1.000 per maand kosten. Een typische stage van zes maanden? Dan komt dit neer op een totaalbedrag van meer dan €6.000.

Katjing 💰

Het verschilt natuurlijk per land hoe groot het probleem is, maar in 12 van de 27 EU-landen geldt dat "Ramennoodles-budget": Het absolute minimum om van te leven. Dit resulteert in een negatief saldo aan het eind van de maand. Slowakije spant hierbij de kroon: Daar moeten stagiairs maandelijks €186 uit eigen zak bijleggen om rond te kunnen komen.

In juni 2023 heeft het Europees Parlement daarom een belangrijke stap gezet door een verbod op onbetaalde stages in te voeren.

De regelgeving bepaalt dat:

💪🏽 Stages binnen de EU minimaal moeten worden vergoed op basis van het nationale minimumloon.

⛑️ Stagiairs recht hebben op sociale zekerheidsdekking.

🔍De nadruk ligt op duidelijke leerdoelen en educatieve waarde (https://www.etuc.org/en/pressrelease/parliament-pay-interns-least-minimum-wage)).

Bij Europese instellingen, zoals het Europees Parlement, zijn deze richtlijnen al geïmplementeerd. Hier ontvangen stagiairs vergoedingen tussen €949 en €1.555 per maand, afhankelijk van de locatie ([European Parliament Rules, 2023](https://www.europarl.europa.eu). Dat soort beleidskeuzes bieden niet alleen financiële zekerheid aan stagiairs, ze stellen ook een nieuwe standaard waar bedrijven moeilijk omheen kunnen. Goed voorbeeld doet immers volgen.

2. De Nederlandse realiteit: Grote discrepanties tussen sectoren

Zitten Nederlandse stagiairs op zo’n ‘Ramen Noodles budget’? Niet allemaal; Nederlandse stagevergoedingen vertonen een verdeeld beeld. De stagevergoeding is niet wettelijk verplicht in Nederland. Hier is de op zichzelf bijzondere constructie dat betalen niet hoeft maar wel de Arbowet en Arbeidstijdenwet onverkort voor stagiairs gelden.)

Die keuze zorgt in veel gevallen voor de ‘dan maar niet’ reactie: Recent onderzoek van het ministerie van SZW toont dat van de 681 onderzochte CAO's slechts 10% concrete afspraken over stagevergoedingen.

De hoogte van vergoedingen verschilt bovendien sterk per opleidingsniveau en sector: waar de accountancysector gemiddeld €846 per maand biedt, krijgt 77% van de stagiairs in het onderwijs helemaal niets. Mbo-studenten ontvangen tussen €212 en €500, terwijl hbo- en wo-studenten tussen €225 en €550 krijgen. Opvallend is dat maar 41% van de mbo-studenten überhaupt een vergoeding ontvangt, tegenover 75% van de hbo-studenten.

Nogal een verschil dus.

De Rijksoverheid ziet deze discrepanties gelukig wel en doet er wat mee.

Voormalig minister Dijkgraaf benadrukte het belang van eerlijke vergoedingen en roept sociale partners op om afspraken hierover vast te leggen in cao’s. De overheid probeert nu via het Stagepact 2023-2027 verbeteringen door te voeren. Zo wil de regering stages eerlijker maken, en dat begint natuurlijk met duidelijke afspraken over vergoedingen. Werkgevers moeten volgens het pact alle kosten van stagiairs vergoeden: van reiskosten (tenzij je al een studentenreisproduct, in normaal Nederland OV-kaart, hebt) tot noodzakelijke zaken als een VOG, werkkleding of gereedschap.

En daar stopt het niet. Het pact moedigt werkgevers ook aan om iedereen een passende vergoeding te geven, zonder onderscheid te maken tussen mbo-, hbo- of wo-studenten. Het idee? Een gelijk speelveld creëren waar alle stagiairs, ongeacht hun achtergrond, evenveel kansen krijgen.

Er is nog geen harde verplichting rondom stagevergoedingen, ze zullen wel wachten op Europese regelgeving. Het is natuurlijk ook soms lastig om zo’n vergoeding te verplichten; denk aan vrijwilligersorganisaties. Maar ja, dat kan geen belemmering zijn om t goed centraal te regelen.

Wel zetten ze een belangrijk voorbeeld door sinds 2024 een vergoeding van €749 per maand te bieden aan alle stagiairs, ongeacht opleidingsniveau.

Sectorverschillen

Dat het beeld rondom stagevergoedingen per sector verschilt bewijst het jaarlijkse stagevergoedingen onderzoek van Magnet.me. Daaruit blijkt dat de gemiddelde vergoeding voor hbo- en wo-stages in 2024 met 10% is gestegen naar €662 per maand, waar sectoren zoals accountancy en IT ver boven dat gemiddelde uitschieten. In de accountancysector bieden bedrijven zoals Deloitte en KPMG gemiddeld €846 per maand, best prettig voor talentvolle stagiairs.

Tegelijkertijd laat CNV-onderzoek een schrijnende realiteit zien in de rest van de markt:

😳43% van de stagiairs ontvangt geen vergoeding.

😲Vrouwen worden harder getroffen; 55% van hen krijgt geen vergoeding, tegenover 33% van de mannen. Hoe the pluk kan dit?

😡42% van de stagiairs voert werk uit dat eigenlijk door volwaardige werknemers zou moeten worden gedaan ([CNV Stagemisbruik, 2024](https://www.cnv.nl)).

3. Generatie Z: Show me the money.

Ok, grote verschillen, moeten we iets mee misschien. Maar regelen we dat, zitten stagiairs er ook op te wachten? Is die vergoeding wel belangrijk voor hen bij het zoeken naar een stage?

Antwoord: Ja.

Onderzoek van Careerwise (waar ik aan meewerkte) wijst bijvoorbeeld uit dat Generatie Z financiële waardering (salaris, vergoedingen) en transparantie hoog in het vaandel heeft staan. Voor veel studenten, vooral uit minder kapitaalkrachtige gezinnen, is een stagevergoeding de enige manier om een stage te kunnen voltooien zonder financiële stress. Bovendien is geld simpelweg nodig om het te kunnen redden in de samenleving, iets dat deze generatie zich zeer goed beseft. (Generatie Zekerheid, Careerwise, 2024)

Daarnaast benadrukt Careerwise dat een eerlijke vergoeding niet alleen financiële steun biedt, maar ook een blijk van waardering is.

4. Strategische implicaties voor werkgevers

Een nette vergoeding versterkt jouw werkgeversimago en speelt een cruciale rol in het aantrekken van talent uit alle hoeken van de samenleving; niet alleen uit het hoekje ‘ik heb geld, dus ik kan kiezen’. Niet goed voor de samenleving, zeker niet goed voor jouw talentvijver om uit te vissen. Bedrijven zonder eerlijke stagevergoeding riskeren niet alleen talent te verliezen, maar versterken ook het zogenaamde Mattheüs-effect: studenten uit financieel sterke gezinnen krijgen meer kansen, terwijl talentvolle kandidaten zonder middelen worden uitgesloten. Dit beperkt niet alleen de diversiteit, maar schaadt ook de concurrentiepositie van bedrijven.

Praktische aanbevelingen voor werkgevers:

1. Bied een eerlijke vergoeding: Ik hoor het je denken: Moet ik nu ook enorme bedragen gaan betalen? Het korte antwoord? Nee. Zorg dat de vergoeding marktconform is en overeenkomt met benchmarks in jouw sector. Je hoeft in de zorg niet direct met Roblox of een accountancy kantoor te concurreren. Kijk wel naar de gemiddelden in jouw sector en regio. Ga daar iéts boven zitten. Goed voor de concurrentiepositie, goed voor de student.

2. Stel duidelijke leerdoelen: Voorkom dat stagiairs worden ingezet als goedkope arbeidskrachten en richt je op educatieve waarde. Zo trap je niet in de ‘je betaald zo goed, het is stiekem een arbeidsovereenkomst’ valkuil. De Nederlandse wet is daar strikt in.

3. Blijf op de hoogte van regelgeving: Europese en nationale normen zijn aan het verschuiven op dit thema. Vooruitlopen op deze trends versterkt je concurrentiepositie.

Dit lukt je door bijvoorbeeld mijn nieuwsbrief te lezen

Het nieuwe normaal van stagevergoedingen.

2025 wordt een kantelpunt. Met nieuwe Europese wetgeving en groeiende druk vanuit de maatschappij kunnen bedrijven niet langer wegkomen met onbetaalde stages. Want zoals het European Youth Forum concludeert: De echte kosten van onbetaalde stages zijn veel hoger dan we ons kunnen veroorloven.

In 2025 is een eerlijke stagevergoeding geen luxe meer, maar een strategische noodzaak. De Europese Unie zet de standaard, jonge mensen dwingen bedrijven tot transparantie en vinden geld ook heel belangrijk. De Rijksoverheid en in haar kielzog organisaties zoals Deloitte en KPMG trekken daarbij de portemonnee, waardoor de stagevergoeding steeds hoger op de agenda komt te staan.

Daarbij blijft de oproep vanuit de overheid aan sociale partners staan om serieuze afspraken te maken over stagevergoedingen ondanks Dijkgraaf’s vertrek.

Wat hierin ook jouw positie is, stages zullen steeds vaker (goed) betaald worden en op termijn is wetgeving die hier meer dwingende regels voor op gaat stellen volgens mij onontkoombaar.

De vraag aan bedrijven is daarom: Why wait? Door te investeren in een stevige stagevergoeding versterken bedrijven niet alleen hun imago, maar dragen zij ook bij aan een inclusieve en toekomstbestendige arbeidsmarkt.

Werkgevers die nu investeren in een eerlijk en transparant stagebeleid, positioneren zich bovendien niet alleen als aantrekkelijke werkgevers, maar profiteren ook van een loyaler en diverser talentbestand.

Want los van juridische kaders of de discussie over de precieze hoogte van een vergoeding: Stagiairs en starters willen gewoon geld zien.

Wil je een sterk imago opbouwen? Steek jouw budget dan in een vergoeding in plaats van in pingpongtafels en zitzakken.

Bronnen:

1. ETUC. (2023). Parliament demands minimum wage for interns.

2. European Parliament. (2023). Rules for Traineeships.

3. Magnet.me. (2024). Stagevergoeding Onderzoek.

4. CNV. (2024). Stagemisbruik in Nederland.

5. Careerwise. (2024). Generatie Zekerheid: Whitepaper Young Professional Onderzoek.

6. P-Direkt. (2024). Stage-informatie Rijksoverheid.

7. Rijksoverheid. (2024). Dijkgraaf: Stagevergoedingen voor alle studenten.

[1] https://www.overeenkomsten.nl/blog/stagevergoeding-verplicht/

[2] https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/minimumloon/vraag-en-antwoord/minimumloon-stage

[4] https://www.nlarbeidsinspectie.nl/onderwerpen/stagevergoeding

The cost of unpaid internships: https://www.youthforum.org/files/231114-DP-CostUnpaidInternships.pdf