MBO-ers

Afgelopen jaar schreef ik een hoofdstuk voor een boekje over het werven van mbo-studenten. Mijn stuk ging (natuurlijk) over stages. Het boekje, in de vorm van brieven aan een fictieve hr-manager die mbo’ers wil binnenhalen, is nooit gepubliceerd. Daarom publiceer ik het hoofdstuk hier.

Beste Arno,

Je gaat mbo’ers werven? Superleuk! Dan vraag je jezelf vast af hoe je opvalt in een arbeidsmarkt die voller zit dan de wachtrij voor een Taylor Swift concert? Ik heb een gouden tip voor je, iets wat veel te vaak over het hoofd wordt gezien: stages.

Waarom stages

Ik weet het; je denkt nu vast: ‘Stages’? Ja daar moeten we vast iets mee, maar ik?

Van mij hoef je niets, maar geloof me: Stages zijn hét ideale instrument om vroeg in hun loopbaan mbo professionals te bereiken. Stages zijn je sneak preview, je cultuurintroductie, je mismatch-voorkomer, allemaal in één.

In een krappe arbeidsmarkt is dat geen slecht beeld, toch?

Want laten we even naar de cijfers kijken: De arbeidsmarkt vergrijst sneller dan een TikTok hype. En niet alleen dat. Het mbo zelf wordt misschien populairder, het aantal mbo studenten neemt juist af. Er zijn simpelweg minder kinderen. Wat betekent dat? De vijver wordt kleiner, het aantal vissers niet minder. Integendeel; het is dringen aan de waterkant.

Oh, Je houdt niet van vissen. Prima. Beeld je de arbeidsmarkt dan in als een netwerkborrel waar professionals en bedrijven elkaar ontmoeten.

Ik weet niet wat jij doet. Maar als ik zo’n borrel binnenval? Ik scan de zaal. Wie ken ik? Naar die persoon slalom ik toe, tenzij ik iemand stom vind. Dan, poef, ben ik in rook opgegaan.

Dát, precies dat, is wat ook gebeurd als studenten schuchter de arbeidsmarkt opschuifelen. Naar wie gaan ze toe? Precies; diegene die ze kennen en aardig vinden. Stages zijn dé kans om kennis te maken met studenten en een sterk imago op te bouwen voordat ze de borrel oplopen. Pak je het slim aan, dan staan studenten sneller naast je dan je ‘biertje’ kan zeggen. Omdat ze je kennen, omdat ze weten dat jouw bedrijf betrouwbaar is, omdat ze zich goed bij jou voelen.

Dat is niet alleen goed voor je netwerk, maar ook een slimme zakelijke zet. Want stages zijn een employer branding, recruitment, onboarding én retentietool ineen. Laat me dat uitleggen:

Wat lost een stage op?

Als we bij de achterdeur van het bedrijfsleven posten dan zien we dat het meeste talent binnen een jaar de benen neemt omdat de bedrijfscultuur voelt als een slecht zittend pak, de onboarding meer wegheeft van een doolhof zonder uitgang en de verwachtingen tegenvallen als een espresso uit een kapotte koffiemachine: je verwacht een rijk aromatisch shot dat de zintuigen prikkelt; je krijgt een lauwe, waterige teleurstelling die je doet afvragen waarom je überhaupt nog op de knop drukt.

Stages zijn een geweldig instrument om dat te voorkomen.

Want eigenlijk is zo’n stage een heel lang sollicitatiegesprek. Je hebt maandenlang de tijd om elkaar rustig te leren kennen.  De kans op een mismatch met de bedrijfscultuur na een paar maanden meedraaien? Zo goed als nihil. Geen verrassingen meer door verkeerde verwachtingen of door een mismatch op cultuur. Geen espresso die naar slootwater smaakt.

Dan de onboarding. Gemiddeld duurt het vijf maanden voordat iemand is ingewerkt. Dat is vrijwel net zolang als een gemiddelde mbo-stage. Iemand weet na die periode al waar de koffiemachine staat en heeft al leren meelachen met die flauwe grappen van Dennis bij Marketing.  Allemaal zonder dat die nieuweling vol op de begroting drukt.

Als je stages slim benut heb je een nieuwe collega die snel is ingewerkt tegen lage kosten, sneller rendeert met een volledig salaris en niet bij de eerste hobbel ‘waar is hier de nooduitgang’ neuriët.

Hoe doe je dat?

Ik ontdekte dat er een paar kenmerken zijn waar ieder bedrijf met een sterk stageimago aan voldoet. Die kenmerken hebben niks te maken met de dikte van je portemonnee, of dat je kantoor lijkt op een vijfsterrenhotel. Zelfs onder een systeemplafond, met stoelen die de lambada dansen zodra je zit, en een plant die schreeuwt om euthanasie kun je van de stage een topervaring maken.

Dit zijn de ze:

1. Benut de stagecyclus

Elke stage doorloopt zes stappen: werving, selectie, onboarding, begeleiding, beoordeling, en offboarding. Wat topbedrijven anders maakt, is dat ze elk van deze fases serieus aanpakken. Van het eerste "Hé, hoi!" tot het laatste “Dat was leuk, we gaan je missen!" zit de ervaring strak in elkaar. Studenten zweven door hun stage, van start tot finish, en zijn graag bereid om als jouw ambassadeur te vertellen over hun geweldige ervaring aan medestudenten die ook een stage of baan zoeken en voilà: je krijgt studenten aan de deur die zeggen ‘ik hoor dat jullie heel leuk zijn’.

2. Focus op de ervaring

Tuurlijk, je hebt die SBB-sticker op je voordeur geplakt. Mooi man, echt. Toch is het niet genoeg; zo’n sticker is het equivalent van zeggen dat je grappig bent. Als je het moet zeggen, valt er waarschijnlijk weinig te lachen. Want, beste Arno, het imago van jouw bedrijf is niet wat jij beweert; jouw imago is wat studenten over jou roepen als je even niet luistert.

Dus, wat doe je? Je zorgt dat studenten warme gevoelens hebben als ze aan jouw bedrijf denken.  Geef stagiairs verantwoordelijkheid, iets waar ze trots op kunnen zijn en laat ze merken dat je hen ziet, dat ze erbij horen. Laat ze groeien door werk dat impact heeft.

Dat, niet die pingpongtafel of vergaderen in een ballenbak maakt van stagiairs die felbegeerde ambassadeurs.

3. Zorg dat mensen weten wat ze doen

Veel bedrijven kiezen hun stagebegeleiders alsof ze vintage wijn selecteren: hoe ouder, hoe beter. Senioriteit en expertise zijn de heilige graal; doorgewinterde ouwe rotten met jaren ervaring.

Klinkt als een waterdicht plan, toch? Fout. Deze twee criteria zijn ongeveer even relevant voor het bouwen aan topervaringen van studenten als sokken voor een vis.

Natuurlijk is zo’n ervaringskanon een perfecte vraagbaak voor vakinhoudelijke kneepjes. Maar daar gaat het hier niet om. Je wil de student niet alleen opleiden tot vakprofessional; je wil die student verleiden om bij jou te komen werken. Empathie, motivatie, de kunst van het begeleiden aanpassen aan de behoeften van een student - die zaken zorgen dat een student jouw bedrijf ziet als het stagewalhalla en niet als de dertiende cirkel van Dante's hel.

Het gaat erom een vonk over te brengen, niet om een lijstje schooleisen af te vinken.  Met vinkjes gaan ze groeien; halen een diploma. Van vonkjes gaan ze gloeien en willen ze, diploma op zak, een contract bij je tekenen.

4. Organisatiebrede aanpak

Heb je zo’n vonkende begeleider? Geef diegene dan de ruimte om te vlammen. Wees niet zo’n bedrijf waar het management naar de prioriteitenlijst kijkt en mompelt: "Moeten we nu echt zoveel tijd besteden aan kletsen met stagiairs?"

Het is simpel: Behandel je stages als plan B, dan behandelen studenten jouw bedrijf B-keuze. Pay peanuts, get monkeys.

Ook in de directiekamer moet het besef doordringen dat stages een superslimme investering zijn in de strijd om jonge vakmensen. Maak van stages een topprioriteit en bouw een strategie; bedenk wat je kunt bieden en wie je nodig hebt. Geef mensen vervolgens de ruimte om te vonken.

Dat, Arno, is hoe je stages benut als slimme tool voor employer branding, recruitment, onboarding en retentie. Maak van jouw stages een topervaring waar de vonken vanaf spatten en de espresso sterk is. Ballenbak optioneel.